Tag Archief van: Jan Klaassen

Weten kinderen niet meer wie Jan Klaassen is?

Jan Klaassen, de baby en KartrijnIk heb nu een aantal voorstellingen met Jan Klaassen en Katrijn achter de rug.  Wat me opviel tijdens deze voorstellingen was dat de kinderen niet meer automatisch op de vraag “Jullie weten toch wel wie ik ben?” Jan Klaassen antwoorden.

Ze wisten het gewoonweg echt niet. Dreigt Jan Klaassen uit het collectieve geheugen van kinderen te verdwijnen?  Als je deze vraag stelde toen ik zelf nog een kleine jongen was, wist iedereen dat  een man met een kromme muts, grote neus en rode wangen, Jan Klaassen was.

Film van Ome Willem

Maar goed toen was de film van Ome Willem op televisie (die van deze vuist op deze vuist) en hierin zat altijd een stuk poppenspel met Jan Klaassen en Katrijn en hun kleine zoon Jantje.  Ook werd er door kleuterleidsters nog volop poppenkast gespeeld. Ze gebruikten vaak Jan en Katrijn om kinderen dingen te leren. Heel langzaam begint nu de uittocht van de kleuterleidsters die nog de KLOS hebben gedaan. Ze gaan met pensioen.

Voor poppenkastspelen op de basisschool is tegenwoordig ook helemaal geen tijd en aandacht  meer. De PABO-studenten leren het waarschijnlijk ook niet meer. Terwijl poppenspel zo’n geweldig prachtig middel is omdat het op vele ontwikkelingsgebieden van kinderen een beroep doet.  Met poppen krijg je vaak dingen makkelijker aangeleerd en blijven de kinderen het veel beter onthouden dan met voorlezen, vertellen of een instructievideo.

Verstoffen

Op veel basisscholen waar ik kom staat de poppenkast die door de leerkrachten gebruikt kunnen worden in een hoekje van materialenhok van de speelzaal te verstoffen.  Dat vind ik heel jammer. Maar zo nu en dan kom je op een school waar de poppenkast nog in de klas staat en waar poppenkastpoppen in de klas aanwezig zijn. Vaak is dat dan bij zo’n oude KLOS kleuterjuf.

Het zou toch jammer zijn als Jan Klaassen straks helemaal uit beeld is verdwenen. Daarom blijft mijn voorstelling denk nog lang op het repertoire aanwezig en ga ik nog een ander traditioneel Jan KLaassenspel ontwikkelen. Tenminste dat is mijn idee erover.

/door

Met mijn Jan Klaassen voor het eerst in het openbaar te zien

Jan Klaassen, de baby en KartrijnZondag 23 juni is het zover. Dan zal ik voor het eerst mijn versie van Jan Klaassen en de baby in het openbaar spelen. Tot nu toe was het altijd nog voor medecursisten, voor mezelf tijdens de repetities en twee keer voor een privé voorstelling.  De voorstelling zal te zien zijn bij de Griftsteede in het Griftpark in Utrecht. De ingang is aan de van Swindenstraat.

Ik speel hem er twee keer. Om 14.00 uur en om 16.00 uur speel ik hem nog een keer. Wil je meer weten over de inhoud van de voorstelling klik dan hier.

Laatste try-out

Voordat ik naar Utrecht ga om Jan Klaassen te spelen, heb ik nog een laatste try-out voor collega’s tijdens de jaarlijkse seizoensafsluiting van Stichting Provinciaal Overleg Poppenspelers Utrecht. Ik speel de voorstelling op beide locaties in de mobiele poppenkast.  Deze voorstelling kan ook in de poppenkast gespeeld worden.  Ik ben heel benieuwd naar de reacties van mijn collega’s en naar de reacties van het publiek.

/door

Waarom nu toch ook Jan Klaassen?

Wie poppenkast zegt, zegt Jan Klaassen en Katrijn.  Ik moest er niks van hebben. Ik vond Jan Klaassen niks aan.  Vooral door de verhaaltjes waar talloze boekjes van zijn met speeltekstjes om voor kinderen of door kinderen te laten spelen.

Grote voorbeeld

Ik ben groot geworden met de voorstellingen van Poppentheater Toermalijn. ‘De verdwenen maan’, ‘Tra de Trol’, ‘Joeri en de kleine draak’, ‘Een kusje voor Katrientje’, ‘Peter het spitsneusmannetje’ zijn enkele titels van voorstellingen die meerdere keren gezien heb. Bij Camilla Koevoets kwamen Jan Klaassen en Katrijn niet voor.  Ze zeggen wel eens; Waar je mee omgaat word je mee besmet. Dus ook in mijn voorstellingen kwamen ze niet voor. Ook werd er laatdunkend gesproken over Jan en Katrijn.

Jan KlaassenDe ommekeer

Toen ik de Poppentheaterwerkplaats in Amstelveen volgde, hadden we les van Wim Kerkhove. De toenmalig poppenspeler op van de Dam. Hij was op zoek naar een opvolger. Daar kwam het eerst barstje in het bastion van Jan Klaassen, daar wil ik niets van weten. Ook heb ik hem zien spelen op een festival in Meppel. Daar zag ik voor het eerst het traditionele Jan Klaassenspel. Het spel met de generaal, de beul van Haarlem, Dood van Pierlala en de Duivel. Ik vond het geweldig.

Jaren later begon Wim Kerkhove de Jan Klaassen Academie omdat, er zich geen geschikte opvolger had aangediend.  Ook dreigde het Jan Klaassenspel te gaan verdwijnen. De traditionele vorm dan wel te verstaan. Omdat te voorkomen begon hij geïnteresseerden op te leiden tot Jan Klaassenspeler. Egon Adel en Frouke van Zomeren behoorden tot de eerste lichting. Zelf was ik er toen nog niet aan toe.

Weer een paar jaar later zag ik zowel Frouke op het festival in Amersfoort, als Egon op een festival in Weesp, Jan Klaassen en de baby spelen. Dat vond ik super grappig. Geen zoetsappige verhaaltjes zoals de speeltekstjes in de boekjes. Toen was het feest op de Dam omdat Jan 125 jaar geleden op de Dam was begonnen. Er waren naast de Nederlandse Jan ook, Mr. Punch uit Engeland en Pulcinella uit Italië.  Dat was hetgeen wat de doorslag gaf toen ik hoorde dat de Jan Klaassen Academie weer van start ging. Naar aanleiding van de tentoonstelling die er was ben ik het boek van Wim Meilink gaan lezen wat hij heeft geschreven over het traditionele Jan Klaassenspel. Kwam dat even goed uit.  Je moest het ook lezen voor de cursus.

Jan Klaassen, Don Juan en de baby

Zo zijn Jan Klaassen en zijn vrouw Katrijn ook op mijn repertoire terechtgekomen. Een voorstelling in de traditie van het Jan Klaassenspel. Geschikt voor jong en oud. Omdat ik volgend jaar bij Theater de Tuin tijdens de Spaanse week er een voorstelling ga spelen heb ik er Don Juan bijgehaald.  De vrouwenversierder eerste klas.  Maar eigenlijk is het een variant op Jan Klaassen en de baby. Ook heeft de voorstelling elementen uit het Punch and Judy spel en uit het spel van Pulcinella.

Het is heel belangrijk dat het traditionele Jan Klaassenspel blijft voortbestaan. Ik ga er zeker nog een andere voorstelling mee maken.

/door

Geslaagd!

certificaat Jan Klaassen AcademieOp 16 mei was het zover. Op de dag dat Ajax gehuldigd werd vanwege de landstitel had ik mijn eindpresentatie van mijn Jan Klaassenspel. Een variant op Jan Klaassen en de baby. Al de 7 cursisten moesten een stukje spelen in de poppenkast. De poppenkast van de Dam wel te verstaan. Welke poppenspeler wil dat nou niet?  Eerst kwam Luc, een Belg, met zijn verhaal over de verjaardag van Katrijn. Daarna kwam Dennis met zijn variant op Jan Klaassen en de baby. Toen was Mieke aan de beurt met Jan Klaassen en de huisbaas die verdacht veel weg had van de prins met de enorme bril. 

Toen was ik aan de beurt met mijn variant op Jan Klaassen en de baby, waarin Don Juan het aan stok krijgt met Jantje het zoontje van Jan en Katrijn. Na mij kwam Jannie met Katrijn gaat op zangles bij mevrouw Koolmees. Daar weer na was Jacqueline met Jan Klaassen en de rat en de hekkensluiter was Lucienne met Jan Klaassen en de boef/ afwasmachine.

Een aantal had ook familie meegenomen en naast Egon Adel,  de huidige poppenspeler van de Dam in Amsterdam, was ook zijn voorganger Wim Kerkhove aanwezig. De cursuslocatie, het Torpedotheater, heeft Wim samen met een vriend gemaakt en ingericht. Toen heette het nog Pantijn.

Iedereen vond mijn stukje heel erg leuk en goed. Egon is helemaal weg van mijn Jan Klaassenpop en Wim Kerkhove was ook zeer complimenteus.  Na afloop gingen alle nieuwe Jan Klaassens met Egon samen op de foto en zongen ze nog een loflied op de cursusleider.

Nu worden we losgelaten om overal Jan Klaassen en Katrijn met hun verhalen te gaan laten zien.

De Jan Klaassen Academie is een aanrader!

/door

Jan Klaassen try-out is een succes

Eindelijk was het dan zover. Na vele uren droogzwemmen, jezelf terugkijken op video, schaven, verbeteren en toch nog weer veranderen, zat er publiek voor de poppenkast. Om te kijken naar mijn versie van Jan Klaassen en de baby.  Het was de doelgroep die ik op het oog heb voor deze voorstelling. Namelijk de hele familie.

In dit geval was het opa die zijn kleinkinderen, kinderen en vrouw trakteerde op mijn voorstelling omdat hij jarig was. Zoals je op de foto bij dit bericht kunt zien hebben ze genoten van de rare fratsen van Don Juan en de baby van Jan Klaassen en Katrijn.

Het leukste stukje

Het leukste stukje vonden ze dat Jan Klaassen, om Don Juan weer bij kennis te krijgen, Don Juan een kus gaf als zijnde mond-op-mond beademing. Dat Don Juan er helemaal niet van gediend is en vlucht voor nog een kus die Jan hem wel wil geven. De drie klapzoenen van Katrijn met de koekenpan vonden ze ook  geweldig en ook de reanimatie die er op volgt. Het deel waarin Don Juan het aan de stok krijgt met baby Jantje vonden ze heel erg grappig.

Deel 2

Na afloop van de voorstelling werd er al druk gefantaseerd over hoe het verhaal verder zou gaan. Dat Don Juan door de kus van Jan Klaassen ineens niet meer op vrouwen maar op mannen valt. Wat dan komt doordat Katrijn hem met de koekenpan op zijn hoofd heeft geslagen. Het is natuurlijk heel leuk om voort te borduren op de ingeslagen weg. Waar ik dan wel voor moet waken is dat Jan Klaassen en Katrijn de hoofdfiguren blijven, anders wordt Don Juan het en dat is niet de bedoeling.

Familie Stork uit Markelo hartelijk dank dat jullie even voor ‘proefkonijn’ wilde spelen.

/door

Nieuwe voorstelling aan repertoire toegevoegd

Jan Klaassen en de Baby is nu officieel toegevoegd aan het repertoire.  Het is een poppenspel in de traditie van het Jan Klaassenspel. De voorstelling kan vanaf nu geboekt worden. Hij duurt ongeveer een half uur en is geschikt voor 5 jaar en ouder.

Voor de inhoud van het verhaal klik hier.

/door

Jan Klaassen en de baby

Jan Klaassen en KartijnLangzaam maar zeker krijgt de Jan Klaassen voorstelling vorm. De voorstelling wordt op dit moment druk gerepeteerd.  Tijdens het repetitieproces veranderen er nog constant dingen. Er komt hier en daar nog een stukje tekst bij. Er verdwijnt hier en daar een stukje tekst. Ook staan er nieuwe ideeën tijdens het spelen van het verhaal.  Ik zal een voorbeeld noemen.

Nieuw idee

In het verhaal valt Katrijn flauw van de handkus van Don Juan. Hij wil haar op de mond gaan kussen.  Maar net op het moment Don Juan aanstalten maakt tot de zoen, komt Katrijn bij en staat op waardoor Don Juan met zijn gezicht op de grond klapt. Toen ik het scenario aan het schrijven was heb ik dit nog niet bedacht.

Punch and Judy

Omdat ik een aantal scenes uit het Punch and Judyspel (De Engelse Jan Klaassen) geweldig vind, wil ik die zelf ook spelen in mijn Jan Klaassenspel. De taalgrap waarvan ik dacht dat hij onmogelijk zou zijn is me toch gelukt om hem te vertalen naar het Nederlands.  De grap in Punch and Judy is dat Judy vertelt dat ze hun baby  Bill hebben genoemd omdat hij aan het einde van de maand kwam.  Aan het eind van de maand volgen de rekeningen en in het Engels is dat een bill.

In mijn versie wilde Jan zijn zoon Nota noemen vanwege het einde van de maand, alleen Katrijn vond Jan toch een leukere naam. Het heeft enige moeite gekost om het juiste woord voor rekening te vinden dat ook nog een beetje als een voornaam klinkt. Factuurtje of rekening klikt niet echt als een voornaam.

De komende tijd, tussen het voorstellingen spelen door, blijf ik repeteren en schaven aan de voorstelling. Dan kan ik een paar stukjes laten zien tijdens de volgende bijeenkomst van de Jan Klaassen Academie.

 

/door

Jan Klaassen en Katrijn

Jan Klaassen en KatrijnZoals in een eerder bericht gezegd, volg ik op dit moment de Jan Klaassen Academie in Amsterdam. Hier leer ik het traditionele Jan Klaassenspel spelen.  Een verhaal met vaste personages en scenes.  Op de foto hiernaast zie je mijn eerste Jan en Katrijn. Maar deze twee zijn te klein. Daarom heb ik nu een nieuw stel gemaakt.

Een nieuwe Jan en Katrijn waarvan de kop een stuk groter is dan het vorige koppel.  Ook de handjes zijn groter. Voor Jan ben ik zelfs naar een souvenirwinkel gegaan in Amsterdam om klompjes te kopen.

Nieuwe manier van poppen en handjes maken

Bij deze poppenkoppen ben ik op een andere manier te werk gegaan dan voorheen.  Ook in een vorig blogbericht vertelde ik over de workshop van Henk Boerwinkel over het maken van koppen van papieren plakband ook wel aquareltape genoemd. Die techniek heb ik bij de nieuwe koppen toegepast. Eerst met Artista een kop geboetseerd en daar dan met het plakband in kleine strookjes over heen. Eerst een laag bruin, dan wit en dan weer bruin.

Artista is nogal kwetsbaar.  Als je niet 0ppast sla je zo een stuk af. Doordat er nu plakband overheen zit zal dat niet meer zo snel gebeuren. Als de lijm van het plakband is opgedroogd wordt het knoeper hard en de kop op zichzelf blijft licht.

De muts van Katrijn

De muts van Katrijn had nog wel wat voeten in aarde. Het lukte maar niet om haar muts goed te krijgen. Uiteindelijk door hem minder strak aan te trekken,  is het nu een goede muts geworden. Eerdere versies leken er op alsof ze een dot slagroom op haar hoofd had. Toen heb ik nog een leuk bandje voor de muts gezocht en dat maakte het geheel af.

Nu Don Juan en de baby nog. Daarvan is de kop ook al klaar. In de planning ligt ook nog de dood van Pierlala, de Duivel, de generaal en de beul van Haarlem. Ook de huisbaas, agent en boef horen nog tot de uitbreidingsmogelijkheden.

Hieronder de nieuwe Jan en Katrijn. Ook hun handjes zijn van papieren plakband.

Jan Klaassen en Kartijn

/door

Poppenkop maakcrisis?

Kop van Jan KlaassenVoor de Jan Klaassen Academie word je geacht een eigen set poppen te maken. Ik ben natuurlijk begonnen met Jan Klaassen.  Zoals je op de foto kunt zien is de kop goed gelukt. Voorafgaand aan het maakproces natuurlijk vele afbeeldingen en plaatjes met Jan bekeken en gekeken hoe hij er bij collega’s uit ziet.  Jan heeft een grote haakneus en een puntige kin.

Papydur

Als basis zit er een piepschuim ei in met een elektriciteitsbuis mofje.  Daar kan straks mijn vinger in. Om de kop zo licht mogelijk te houden heb je niet al te zware boetseerklei nodig. Vroeger gebruikte ik altijd Papydur. Een soort houtstof waar je water bij doet en dan wordt het een soort klei. Het droogt aan de lucht. Doordat het krimpt komen er ook soms barsten in die je dan vervolgens weer met hetzelfde spul dicht kan smeren.  Zo’n kop is als hij klaar is zeer sterk en je kunt er in zagen en boren. Maar hij is ook zwaar.

Artista

Toen verscheen er Artista op de markt. Aangeraden door een collega nam ik de proef op de som. Arista is een soort boetseerklei. Hij droogt net als Papydur aan de lucht en als het droog is is het vederlicht. Alleen er is een nadeel. Het is heel kwetsbaar. De drakenkoppen van ‘De regenboogdraak’ had ik er van gemaakt. met allerlei puntige uitsteeksels. Superleuk maar bij de eerste repetitie sloeg ik er al bij een aantal punten af.

Nu heeft Arstista het voordeel dat je het alleen maar nat hoeft te maken en dan kan je er zo weer een stuk aanplakken. Maar bij de draken werkte dat niet. Die heb ik toen maar geheel van fleece gemaakt. Daardoor zijn ze nu zeer aaibaar geworden.

Als voorbereiding voor het maken van de Jan Klaassenkop die toch tegen een stootje moet kunnen heb ik een kop van Artista die ik gemaakt had beplakt met de papieren plakbandtechniek. Dan blijft de kop licht en wordt door het plakband ook oersterk. Zo wilde ik de kop van Jan gaan maken. Dus ik hup naar de winkel want mijn Artista voorraad was op.

Het probleem…

Voorheen kocht ik mijn Artista bij Pipoos. Tot mijn grote verbazing verkocht Pipoos het ineens niet meer. Dat is balen. Wat nu? Gelukkig hebben ze een alternatief en dat is hun eigen merk. Op het eerste gezicht lijkt het precies hetzelfde. Maar bij het openen van de verpakking is het toch anders. Het werkt wel heel lekker. Iets beter dan Artista. Het heeft ook iets weg van Papydur. Je zou bijna kunnen spreken van een combinatie van Artista en Papydur. De kop op de foto bij dit bericht is er mee gemaakt.

Als je verpakking moet geloven wordt het licht en is het geschikt voor poppen en marionetten. Als de kop net klaar is voelt hij zwaar aan.  Door het drogen word hij wel wat lichter maar niet zo licht als Artista. Ik heb de kop met Artista en plakband op de weegschaal gelegd en de kop van de foto. Nu blijkt dat de kop van Jan 100 gram is en de kop met papieren plakband 50 gram. Aangezien iedere gram telt als je de kop constant op je vinger moet hebben, is het alternatief van Pipoos minder geschikt.

Wat nu?

Gelukkig is er het Internet. Er zijn een aantal webshops die het verkopen. Handig dat je dan prijzen kan vergelijken. Ik ben uitgekomen bij de groothandel Zwajomi Clay en daar een bestelling gedaan. Ze leveren echter niet aan particulieren. Wel als je een bedrijf hebt met KvK nummer. Dat heeft Poppentheater Cassiopeia.

Er zit niets anders op dan Jan nog een keer te maken van Artista. Gelukkig heb ik nog voldoende materiaal om 1 kop te kunnen maken.

/door

Jan Klaassen academie begint maandje later

Jan Klaassen en KatrijnDe Jan Klaassen academie, waar ik in het vorige bericht over sprak, begint een maandje later.  Het komt omdat er eind vorig jaar bij de cursusleider is ingebroken en brand gesticht. Hierdoor moest hij hals over kop nieuwe woonruimte zien te vinden en moet de schade aan zijn woonboot weer worden hersteld.

Het geeft mij mooi de gelegenheid om goed voorbereid aan dit hele traject te beginnen.

/door